Türkiye gündeminin nabzını tutan ve günden güne gelişme gösteren malum konu, tabi ki kripto para. Kripto paralar yatırımcılar için büyük bir umut, piyasaya girmek isteyenler için ise bir bilinmez olmaya devam ediyor. Kripto endüstrisine dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi ülkemizde de ilgi büyük. Özellikle genç kitle umutlarını tamamen kripto varlıklara bağlamış durumda. Düzenleyicilerin kripto yasa tasarısı hakkında görüşmelerine devam ediyor olması ve henüz net bir tas lak sunulmaması özellikle sosyal medya üzerinden çeşitli spekülasyonların üremesine neden oluyor.
Büyük meblağlarda kaybedilen paralar, bankalardan çekilen yüklü miktarlarda kripto para kredileri, dolandırıcılıklar, bunalımlar ve en önemlisi intiharlar giderek artıyor. Bu belirsizliklerin arasından sıyrılıp En Kripto Haber ekibi olarak kripto varlıkların geleceği ve yeni çıkacak düzenleme hakkında görüşlerini almak üzere CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut ile görüşüyoruz. Milletvekili Bulut, sorularımızı kapsamlı bir şekilde yanıtlayarak kripto piyasası hakkındaki düşüncelerini bire bir olarak aktarıyor. İşte kripto para ve yeni düzenlemeye dair tüm açıklamalar.
İçindekiler
Kripto para kavramı hayatınıza nasıl girdi? Kriptolara dair bir yatırımınız var mı?
Türkiye’de çok tartışılmadan önce gerek siyasetçi olmamız gerekse iktisada olan ilgim dolayısıyla haberdardım. Bir sanal paranın varlığı tartışılıyordu ama moda mıydı yoksa yaygın hale gelecek miydi diye tereddütlerimiz vardı. İlerleyen zamanda yaygınlığının yanı sıra artık önemli bir aktör olmaya başladı. Kripto paradan haberdar olmayan kimse yoktur. Kriptoya dair herhangi bir yatırımım yok (gülüyor).
Son dönemde gündemde olan kripto para düzenlemesiyle ilgili düşünceleriniz nedir?
Bir düzenleme ihtiyacı olduğu açık bunu iki yönüyle açıklayabiliriz. İlki devletler ve dolayısıyla iktidarlar bu tür para akışlarında egemen olmak isterler. Ama şu anda bu konuda etkili değiller o açıdan da bir düzenleme getirmek istemelerini normal karşılamak lazım. Bir diğer madde de kripto paralarda çok hızlı iniş ve çıkışlar var. Bir zenginlik aracı olarak görenler var ve bu araçla görmeye devam ettikleri sürece bir risk ihtiva ediyor.
Son dönemlerde 1 lira yatırdım 3 lira aldım, 10 sene önce 0 kazancım vardı şimdi milyon gibi konuşmalar insanları etkiliyor. Bankadan kredi çekip kripto para alanları duyuyoruz bu durumda o riski çoğaltıyor ve amacının dışında bir olguya dönüşüyor. Şayet bu yatırım aracı ya da ticari araç dışında bir zenginlik aracı olarak kullanılacaksa elbette daha sıkı denetime alınması gerekiyor. Düzenlemenin hangi şekilde olacağını ayrı tutarak bir düzenleme ihtiyacının olduğuna bende desek veriyorum.
Sizce iktidar kripto konusunda nasıl bir düzenleme yapar? Düzenlemeyi siz yapıyor olsaydınız hangi maddelere öncelik vererek bir tasarı hazırlardınız?
Şu anda önümüze yasa tasarısı hakkında bir metin gelmiş değil. O sebeple temkinli yaklaşıyorum bu soruya (gülüyor) yazılı metin önümüze geldikten sonra değerlendirme yapabiliriz ama dediğim gibi. Geçtiğimiz günlerde ismini hatırlayamadığım bir şahıs çok ciddi rakamlarla insanları dolandırdı ve yurtdışına çıktı. Sonuçta insanlar küçücük yatırımlarını kaptırdılar. En başta insanlara güvence verilmesini sağlarım en önemli işlev olarak. Örneğin insanlar bankalara güvenmezlerse para yatırmazlar o vesileyle eğer bu işin içerisinde bir düzenleme yapılacaksa ki düzenleme yapılması bende bu işe dahilim demektir. Vergisi alınacaksa mutlaka küçük yatırımcıların yatırdığı parayı garantiye alacak bir sistem gerekiyor.
CHP kanadında kripto yasa tasarısı ile ilgili konuşmalar yapıldı mı?
Bu konuda bizim yetkili kurumlarımız var onlar o çalışmayı yapıyorlar. Genel merkeze bu konuda bilgi veriyorlar ancak bir politik düzlem içerisinde kripto paralara ilişkin bir düzenleme partimizde henüz yapılmadı.
TL’deki değer kaybı ve ekonomik hamleler insanları kripto paralara yöneltti, kripto sizce bir kurtuluş mu?
Bir politika oluşturduğumuzda o politikanın toplumda bir karşılığı olması lazım örneğin TL’nin güçlü tutulması kim istemez. Hele hele yerli ve millilik noktasında propaganda yapan birçok noktada da muhalefeti bu konuda kendini daha üstün gören anlayış, baktığınızda tüm yaptıkları TL’yi düşürmeye yönelik.
Örneğin aleni şekilde tüm iktisatçılar ekonomistler “hükümet bu şekilde davranırsa şayet TL’de değer kaybı yaşanacak” demesine rağmen bu işlemi yaptılar ve neticesinde de korkunç bir TL’de değer kaybı oldu. Şimdi siz bunu politik uygulamalarla ve elinizdeki yetkilerle yapıyorsunuz buna itiraz edenleri sadece sözlü hiçbir yetkiye sahip olmayan TL’yi değersizleştirmede etkisi olmayan insanları suçluyorsun. Para sizde, politika belirlemek sizde iktidar sizde ve bu süreçte TL düşmüş oluyor.
Şimdi böyle bir durumda insanlar hayallerini yitirmek istemiyorlar. Nedir bu insanların hayalleri? İnsanlar 30-40 yıl çalışıp para biriktiriyorlar örneğin çocuğunun düğünü için harcamayı düşünüyor ya da ev almayı düşünüyor. Biriktirdiği para 10 ise almaya çalıştığı ev 8’den birden 28’e çıkınca o hayalini kaybediyor. Ya da almaya çalıştığı şeyin değeri yükselince alamıyor az önceki örnekteki gibi çocuğuna düğün yapamıyor. Sonuçta insanlar kendilerini korumak durumunda ve haliyle başka kanallara yöneliyor. Şimdi burada vatandaşın kripto alması, dolar alması TL’ye değer vermemesi gibi bir durum değil buradaki politik kararlar önemli o yüzden de iktidar kendi yaptığı başarısızlığı başkalarına ekonomik somutluk dışında algı yönetimiyle politik laflarla ucuz siyasetle farklı yöne çekmeye çalışıyor.
Kripto paraların devletlerin kendi yerli para birimlerine rakip olacağını düşünüyor musunuz? Devletler için bir tehdit oluşturuyor mu?
Bu düşünceye yorum yapmak için süreci biraz daha izlemek gerekiyor. Bir devlet kendi para birimi olarak kriptoyu seçtiğine göre bu bir alternatif olarak ortada duracak. Ya da dolar ne kadar tehlikeli ona bakmak gerekiyor ya da euro’nun tehlikeli yada tehlikesiz olduğuna bakmak lazım. Bu gidişatın önünde durulabilir mi? Bugüne kadarki örneklerde durdurulabilecek gibi gözükmüyor ama doğrusu şu özellikle küçük yatırımcıları koruyacak insanların emeklerini koruyacak birtakım düzenlemeler yapmak lazım bunu bir tehdit olarak değil de bunu insanların hayatını koruyacak bir yöntem olarak belirlemek gerekiyor.
Türkiye’de bir dijital para biriminin yerel para birimine dönüşmesi muhtemel mi? Yoksa ütopik mi?
Günümüz dünyasında ütopik hiçbir şey kalmadı onu belirteyim olur olmaz demiyorum. Ama yaşı 50’yi geçmiş biri olarak söyleyeyim bundan 30 sene önce hayal edemediğimiz uzay filmlerinde gördüğümüz şeyleri yaşıyor haldeyiz dünya çok hızlı değişiyor. O yüzden her şey olabilir.
Kripto yasa tasarısında bireysel yatırımcılar için vergilendirme oranı sizce yüzde kaçlık dilimde olmalı?
Bireysel yatırımcıların paralarını korumaya çalışmalarına saygı göstermek lazım alınteri ile biriken paralar bunlar. Eğer bu ülke insanların barınma sorununu sağlık sorununu iş güvenliğini yerine getiriyorsa her türlü vergilendirmeyi eşit bir şekilde yapabilir ama bugün adalete ihtiyaç var. Adaleti korumak gerekiyor o yüzden de elbette küçük yatırımcıyı korumakta payda var.
Tasarı üzerindeki belirsizlik halkı korkuya sürüklüyor siz bu konuda neler düşünüyorsunuz?
Bence tasarıdan korkmuyor insanlar asıl korkmaları gereken konu kripto paralardaki bu iniş ve çıkışlar. Avcı misali hep yakaladıklarından ve kazandıklarından bahsederler ama kaybettiklerini kimse söylemez. Kripto paralardan dolayı psikolojisi bozulan ciddi sıkıntılara giren insanlar var. Bu çok gündem olmayabiliyor ama sonuçta bunun sebebinin kripto paradaki ciddi iniş çıkışlar olduğunu söylemek lazım.
Yatırımcılara önerileriniz nedir?
Yatırım adı üzerinde günlük hayatınızı etkileyecek şekilde olmaması gerekiyor. Bir birikim var ise riske girmeden davranmakta fayda var. Hele hele kredi çekipte kripto para ya da bu tür işlere girmek en tehlikelisi. Daha çok yaptığı işi daha iyi yapma noktasında motive olurlarsa daha faydalı olur.
Kripto paralarla ilgili takip ettiğiniz influencerlar var mı?
Takip ettiğim influencerlar yok sadece fırsat buldukça köşe yazılarını okuyorum.
Metaverse hakkında ne düşünüyorsunuz? Konuyla ilgili bilginiz var mı?
Duyduğum bir kavram fakat çok ilgi gösteremedim. Çok detaylı bilmiyorum hayatın gerçekliğine henüz yetemiyoruz (gülüyor).
