Kripto paralar her geçen bilinirliğini artırdıkça, bazı terimlerde beraberinde ortaya çıkıyor. Önemli olarak gördüğümüz, yeni başlayanlara rehberlik edebilecek bazı terimleri sizler için yazımızda derledik.
İçindekiler
ATH (All-Time High) nedir?
Tüm zamanların en yüksek seviyesi manasında kullanılan bir terimdir. Bir varlığın ulaştığı en yüksek fiyat olan anlamındadır. Örneğin Bitcoin‘in ATH’si 19.800 dolardır (bu yazı hazırlanırken). ATH’ye 26 Aralık 2017’de ulaşıldı. ATH’nin tersi, tüm zamanların en düşük seviyesi olan ATL’dir.
Alternatif Coinler (Altcoin) nedir?
Bitcoin yanı sıra, blok zinciri teknolojisine dayanan binlerce başka dijital kripto para birimi de var.
Her bir madeni para, benzersizliğini ve yeniliğini ön plana çıkartıyor. Altcoinlerin büyük çoğunluğu tanınmıyor ve nispeten düşük günlük işlem hacmi ve piyasa değerine sahip. Bununla birlikte, Ethereum ve Ripple gibi, iyi likidite ve FIAT çiftlerine karşı ticarete sahip birkaç alternatif coin örneği var. Yıllar geçtikçe, binlerce altcoin’den birçoğu değerini kaybetti ve ortadan kayboldu. Hala bu süreç devam ediyor.
Bitcoin Maksimalisti kimdir?
Böyle bir kişi yalnızca ve kesinlikle sadece Bitcoin’e inanır. Genellikle maksimalist, diğer altcoinleri değersiz ve gereksiz olarak veya “shitcoin” olarak görür.
Blok Ödülü nedir?
Madencilerin yeni işlemleri başarıyla doğruladıkları ve bunları blok zincirine kaydettikleri için aldıkları ödeme.
Blockchain nedir?
Blockchain, şimdiye kadar yapılmış tüm işlemleri listeleyen devasa bir bilgi dosyası olarak tanımlanabilir. Blockchain, Bitcoin ağının kalbidir ve bir tür defter görevi görür.
Merkezi Kripto Borsası (CEX) nedir?
Kripto borsası, kripto para birimlerinin ve FIAT paraların alınıp satılabildiği online bir ticaret platformudur. Merkezileştirilmiş, borsanın üzerinde tam kontrol sağlayan belirli bir kuruluş tarafından işletildiği anlamına gelir.
Kripto borsalarının çoğu yalnızca kripto-kripto ticaretine izin veriyor. Bununla birlikte, daha büyük olanlar kripto-FIAT ticaretine de izin verebiliyor. En popüler borsalar Binance, Coinbase, Kraken, Bitstamp ve BitFinex‘tir.
DAO nedir?
Bir DAO veya Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon (Decentralized Autonomous Organization), merkezi bir hükümet olmadan çalışan, genellikle hissedarlar tarafından işletilen ve bir bilgisayar programında kodlanmış şeffaf bir kurallar kümesine sahip bir kuruluştur.
DApps nedir?
dApps veya Merkezi Olmayan Uygulamalar, merkezi bir operasyonel otorite olmaksızın blok zinciri teknolojisi üzerine inşa edilmiş uygulamalardır.
DEX nedir?
DEX veya merkezi olmayan borsa, merkezi bir otorite olmadan çalışan bir borsadır. Borsayı işleten bir şirket yoktur. DEX‘in CEX‘e göre avantajlarından bazıları güvenlik seviyesindedir. Kuralların yanı sıra ihlal edilmesi daha zordur.
DeFi nedir?
DeFi veya Merkezi Olmayan Finans, merkezi bir kurumun katılımı olmadan halka açık blok zincirleri üzerine inşa edilmiş yeni bir para sistemidir.
Dijital Adres nedir?
27 ila 34 harf ve rakamdan oluşan bir dizidir. Her adres benzersizdir.Bir dijital adres örneği: 135sti2R9ZooiGrFFRJxYGeDvF5Uvjj7JK.
Dijital adresler, kripto para cüzdanlarını temsil ediyor. Kripto para veya para göndermek için alıcının dijital adresini kullanmamız gerekiyor. Mevcut dijital bankacılıkta iban numarası gibi.
Dijital Cüzdan nedir?
Dijital cüzdan, yerel bir bilgisayara (PC), bir mobil uygulamaya veya uzak bir sunucuya yüklenen ve dijital para birimlerinin depolanmasını kolaylaştıran bir uygulamadır. Çoğu dijital cüzdan, Bitcoin depolamak için yapılır. Dijital cüzdan, kişinin parasını tutmak için genel adresleri ve özel anahtarları kullanır.
En güvenli dijital cüzdanlar, soğuk saklama kağıt cüzdanları veya Trezor ve Ledger gibi donanım cüzdanlarıdır.
FIAT nedir?
Eyalet veya ülke tarafından desteklenen herhangi bir para birimi. Temel olarak, bildiğimiz ve günlük olarak kullandığımız her türlü madeni paradır (USD, Euro, TL vb.).
FOMO nedir?
FOMO, kişinin kazanan bir ticaret pozisyonuna girmeme korkusunu tanımlayan bir terim olan “Kaybetme Korkusu(Fear Of Missing Out)” anlamına gelir.
FUD nedir?
FUD, korku, belirsizlik ve şüphe anlamına gelir. Geleneksel basın tarafından sürekli yayılan ve kitlesel panik yaratmayı amaçlayan kripto hakkında kötü haberler veriyor. FUD, Bitcoin düzenleme sorunları, kripto yasağı hakkındaki söylentiler ve daha fazlasıyla ilgili içerikler olabilir.
HODL nedir?
HODL, İngilizce “hold” kelimesinin bozulmasıdır. Hodler Bitcoin’e inanır ve fiyatı ne olursa olsun onu her zaman, uzun vadede, hatta sonsuza kadar tutar. HODL ilk olarak Aralık 2013’teki kripto patlaması sırasında kullanıldı.
Halving nedir?
Blok zincirine eklenecek yeni bloklara yapılan işlemleri kaydetmek ve doğrulamak için madencilerin aldığı ödüllerin yarısını azaltan önceden belirlenmiş bir süreç. Bitcoin halving her dört yılda bir gerçekleşir.
ICO nedir?
İlk Para Arzı, kripto projelerinin halktan sermaye topladığı bir kaynak yaratma yöntemidir. Geleneksel bağış toplamalardan farklı olarak, ICO yatırımcıları yalnızca tokenler için uygun ve herhangi bir oy hakkına sahip hisse senedi sahibi değildirler.
ICO, Ekim 2017’den Mart 2018’e kadar sürdü; bu ayların her biri, yüzlerce başarılı ICO bağış toplama etkinliği gördü. Bu ICO’ların büyük çoğunluğu Ethereum blok zincirine dayanan ERC-20 tipiydi.
ICO’lara yatırım yapmak çok riskli kabul edilir. Birçok ICO, yatırımcıların fonlarını tamamen silerek kripto dolandırıcılığına dönüştü. ICO’ların sayısı 2018 yılında keskin bir şekilde azaldı ve Ocak 2019’da Binance, İlk Değişim Teklifi (IEO) gerçekleştiren ilk borsa oldu.
IEO nedir?
IEO, bir kripto borsası tarafından yürütülen yeni bir belirteç oluşturmak için bir kaynak yaratma biçimi olan İlk Borsa Teklifi anlamına gelir.
İlk IEO, 2018 yılında Binance Borsasında 30 milyon dolar toplayan GIFTO’ydu. IEO’lar, 2019’un ilk yarısında, ICO’ların sayısının büyük ölçüde azalmasından kısa bir süre sonra popüler hale geldi.
Tıpkı ICO’lar gibi, IEO’lar da yüksek riskli bir yatırım türü olarak kabul edilir.
KYC nedir?
KYC, “Müşteri Tanıma(Know Your Customer)” anlamına gelir, kullanıcılardan yönetmelikler nedeniyle kimlik bilgilerini sağlamaları istenen bir süreçtir. Buna pasaport taraması, adres kanıtı ve çevrimiçi web kamerası doğrulaması dahildir ancak bunlarla sınırlı değildir.
Piyasa Değeri nedir?
Piyasa değeri veya kapitalizasyon, tek bir kripto para biriminin cari fiyatının piyasadaki toplam coin sayısıyla (dolaşım arzı) çarpımını temsil eder. Bitcoin, en yüksek piyasa değerine sahip kripto para birimidir.
Madencilik nedir? Madenciler kimlerdir?
Madencilik, yeni Bitcoin oluşturma sürecidir. Madencilik, karmaşık denklemleri çözen “madenciler” tarafından yapılır. En hızlı çözen madenci işlem için ödülü (ücreti) alıp ve bloğa ekleyecektir.
Ortalama olarak, her 10 dakikada bir, halihazırda mevcut işlemlerin devasa dağıtılmış halka açık defterine, yani blockchain’e yeni bir blok eklenir.
Bitcoin madenciliği, kripto para biriminin ilk yıllarında kişisel bir bilgisayar (PC) kullanılarak yapılabiliyordu. Bu günlerde, madencilik çabaları Çin merkezli Bitmain gibi dev şirketler arasında bölünmüş durumda.
Madencilik sadece Bitcoin ile sınırlı değil, PoW (Proof-Of-Work) tipi kripto para birimleri ile yapılabilir.
Bitcoin’in aya çıkması nedir?
Ay, fiyatı önemli ölçüde artan bir varlığı tanımlamak için kullanılan bir terimdir.
Proof-of-Stake (PoS) nedir?
Bu fikir birliği algoritması, kullanıcıların sahip oldukları token sayısına bağlı olarak bir sonraki bloğu kimin doğrulayacağına karar vermelerini sağlar. Token sahipleri, ağı güvenli hale getirmek ve karşılığında ödülleri almak için bu tokenleri kilitler.
Proof-of-Work (PoW) nedir?
Blockchain ağının orijinal fikir birliği algoritması. Algoritma, işlemleri onaylamak ve zincire yeni bloklar eklemek için kullanılıyor. Madenciler, işlemleri onaylarken ödül almak için birbirleriyle rekabet ederler.
Private Key nedir? Seed nedir?
Her genel veya dijital adres, fonlara erişmek için gereken benzersiz bir private key’e sahiptir. İşte private key için bir örnek: 6AkL0TJAuKcucHGqWVfUIa4g1haE0ilcm7eWUDo..fd + PpzdCJf1s4WdsK.
private key genellikle daha düzgün bir şekilde, bir seed cümlesiyle temsil edilir. Seed, 12 veya 24 kelimenin birleşimidir.
Pump & Dump nedir?
P&D, bir varlığın (“pump”) fiyatını, kitlesel satıştan (“dump”) daha hızlı satmadan kısa bir süre önce yapay olarak şişirirken, değer pumpdan önceki fiyat seviyesine düşüyor.
İşlem hacmi ve likidite ne kadar düşükse, bir madeni parayı pumplamak ve dumplamak o kadar kolay olur. Bu nedenle, düşük hacimli kripto para birimleri genellikle Ür-Ge için seçilir.
Satoshi nedir?
Satoshi, Bitcoin’in temel birimidir. Bir Satoshi, bir Bitcoin’in 0.00000001’idir. Adını Bitcoin’in anonim yaratıcısı Satoshi Nakamoto‘dan almıştır.
8 ondalık boşluğun nedeni, Satoshi Nakamoto‘nun Bitcoin’in bir milyon USD’nin üzerinde bir fiyata ulaştığında bile Bitcoin’in günlük para birimi olarak kullanılmasını planlamış olmasıdır.
Shitcoin nedir?
Shitcoin, çalışan ürünü ve gerçek değeri olmayan bir altcoin için bir takma addır. Shitcoinler çoğunlukla Bitcoin Maximalistleri tarafından Bitcoin dışındaki altcoinlerin hepsini olmasa da çoğunu tanımlamak için kullanılır.
Toplam Piyasa Değeri nedir?
Toplam piyasa değeri veya kapitalizasyon, tüm kripto para birimlerinin birleşik piyasa kapitalizasyonudur.
Bitcoin Balinası kimdir?
Toplu alım veya satım yoluyla tek başına Bitcoin fiyatını etkileyebilecek kadar büyük miktarda Bitcoin sahibi olan kişi veya kuruluş.
Whitepaper nedir?
Whitepaper (veya WP), okuyucuları yeni oluşturulan bir kripto projesinin özellikleri hakkında bilgilendirmek için tasarlanmış yetkili bir rapor veya kılavuzdur. Geleneksel finans alanındaki bir iş planına eşdeğerdir. WP, proje ekibi tarafından yazılır ve genellikle çözülen problemi, tokeni, ekibi ve projenin teknik yönlerini tartışan bölümlere sahiptir.
